Mijn definitie van een secure base leider

Over Secure Base Leiderschap

De term 'secure base' kent zijn oorsprong in het werk van de grondlegger van de 'moderne' hechtingstheorie John Bowlby. 

 De kern van zijn theorie is:

• kinderen hebben een “secure base” nodig voor een gezonde groei en ontwikkeling.
• dat is iemand (meestal de ouder);
• die aanwezig is en aandacht geeft als het nodig is (een bron van vertrouwen); 
• en stimuleert tot experimenteren en zelfstandigheid (een bron van inspiratie en aanmoediging).

 Dit is het recept voor een gezonde eigenwaarde en persoonlijke groei, omdat het kind leert dat het zich mag verbinden en tegelijkertijd beschikt over persoonlijke kracht en vrijheid in handelen.

George Kohlrieser (ex-gijzelingsonderhandelaar en hoogleraar leiderschap) heeft het secure base concept vertaald naar een leiderschapsfilosofie. De kern van zijn secure base leiderschapsfilosofie is:

• secure base leiders combineren op een voortreffelijke manier caring  & daring;
• zorgen dat zij zichzelf en hun medewerkers niet mentaal laten gijzelen;
• waardoor zij het beste uit zichzelf, hun team en organisatie kunnen halen;
• en duurzame veranderingen plaats kunnen vinden.

Kohlrieser definieert een secure base als een persoon, plaats, doel of object welke een gevoel van bescherming, veiligheid en zorg biedt en ook een bron van inspiratie en energie is om te durven, te exploreren, risico's te nemen en naar uitdagingen uit te kijken. 

Een nieuwe definitie

In de inzichten van Bowlby en Kohlrieser kan ik mij na jaren werken met het gedachtegoed nog steeds vinden. Ik kies echter voor een iets andere definitie dan Kohlrieser:

Graag licht ik er een aantal aspecten uit:

• Zoals je ziet leg ik minder het accent op (het gevoel van) veiligheid en meer op vertrouwen en inspiratie.  Door te focussen op het omzetten van een gevoel van onveiligheid richt je je aandacht namelijk op wat er niet is.  Daarmee zet je je onbewust vast in de rol van slachtoffer. Je gijzelt dan als het ware jezelf en de ander door voor jouw gevoel van veiligheid te gaan zorgen. Een selffulfilling prophecy is geboren. Het gaat er juist om dat je het gevoel van onveiligheid in jezelf onderzoekt. Je komt dan in je kwetsbaarheid, wat tevens de poort is naar je persoonlijke kracht en mentale vrijheid. Een secure base (leider), je bron van vertrouwen en inspiratie, maakt dat mogelijk.
• Een ander punt dat ik in deze definitie heb verwerkt, is dat je in je kwetsbaarheid met een leider contact moet kunnen maken en verbinden. Dit betekent dat je als leider benaderbaar en emotioneel beschikbaar bent. Als je als leider weinig onder je mensen bent, dan wordt dat lastig. Maar als je als leider wel fysiek aanwezig bent, maar mentaal en emotioneel niet, evenzo. Het vraagt ook dat je als leider bereid bent om een band aan te gaan met je medewerkers, want anders durven zij zich niet kwetsbaar naar je op te stellen. Medewerkers moeten hier uiteraard zelf ook verantwoordelijkheid in nemen.  Dit vraagt persoonlijk (secure base) leiderschap.
• Wat ik weinig terugzie in definities van secure base (leiderschap) is dat het je in een staat van persoonlijke kracht, mentale vrijheid en nieuwsgierigheid brengt. Dit is mijns inziens een cruciaal punt wat ik heb toegevoegd: secure bases verschaffen je namelijk het vermogen om je niet geagiteerd, machteloos en verkrampt te voelen in je denken en handelen.  En zo durf je  (verander)uitdagingen aan te gaan in de verbinding met anderen. Dit aangaan betekent in de meeste gevallen dat je iets aanpakt of opzoekt. Met 100% caring en 100% daring, oftewel playing to win, zoals Kohlrieser dat zegt. Ik zie echter steeds vaker dat de uitdaging aangaan, niet per definitie hoeft te betekenen dat je het gaat aanpakken of oppakken. Wellicht is het moedig om die intentie te hebben, maar kiezen om iets te laten zijn, te accepteren of ervan weg te gaan, kunnen evengoed moedige keuzes zijn en  zelfs leiden tot een sterkere verbinding met jezelf en de ander.