Het ontstaan mogelijk maken
Mensen en organisaties staan steeds weer voor nieuwe uitdagingen om te veranderen. Meningen verschillen echter over de vraag of verandering vanzelf ontstaat of maakbaar is. Mijn visie is dat verandering altijd ontstaat en tegelijkertijd ook een klus is. Het is het allebei. Je moet het ontstaan mogelijk maken. In dit blog presenteer ik een eenvoudig en diepgaand model, waarmee je de oversteek van nu naar de toekomst mogelijk maakt. Ik noem het De Veranderbrug.
Voorbij de oppervlakte
Verandering komt meestal voort uit noodzaak of uit verlangen. Bedrijven moeten voortdurend vernieuwen om de concurrentie voor te blijven. Teams willen effectiever en prettiger leren samenwerken. En wie verlangt er tegenwoordig niet naar een zinvollere invulling van zijn werk en leven!?
De vraag die dan meestal gesteld wordt is: hoe realiseer ik deze verandering? En een veelvoorkomende reactie is dan: doelen stellen, acties bepalen en ondersteuning organiseren. Ik heb echter te vaak gezien dat je hiermee alleen de oppervlakte raakt en dat dit zelden leidt tot een duurzaam verandereffect.
Ons gedrag is namelijk zo sterk geworteld, dat je ook naar de bodem moet afdalen. Ten eerste om ‘vergroeide wortels’ terug te dringen. Ten tweede om ‘vervuilde wortels’ schoon te maken. En ten derde om frisse ‘jonge wortels’ te planten en te voorzien van gezonde voeding. Zo maak je mogelijk dat verandering ontstaat.
Mooi verhaal, maar hoe geef ik dat vorm?
Nou, die klus is niet makkelijk, maar de ‘Veranderbrug’ biedt wel een eenvoudig houvast om de verbinding van nu naar straks mogelijk te maken.
Het werkt als volgt:
- Je start met het Verwelkomen en Verbeelden van de noodzaak of het verlangen tot verandering. Je nodigt jezelf uit om op een diepere laag waar te nemen wat er in jezelf, je team of organisatie aanwezig is. En hoe dit je veranderbehoefte creëert en tegelijkertijd blokkeert. Met deze eerste stap op de veranderbrug zorg je ervoor dat je een nieuwsgierige houding aanneemt, i.p.v. een gefixeerde houding die ertoe leidt dat je wellicht snel aan de oversteek begint, maar nooit aan de overkant komt.
- Als tweede stap daal je af naar het opbouwen van Vertrouwen en Vermogen voor die moeilijke momenten tijdens de oversteek. Hier gaat het om het contact maken en verbinden met jouw bronnen van vertrouwen en inspiratie, oftewel je secure bases. Deze verschaffen je het vermogen om in een staat van persoonlijke kracht, vrijheid en verbondenheid de veranderuitdagingen aan te gaan. Zo sta je niet alleen voor deze uitdagingen, maar sta je wel volledig voor jezelf, met de steun van je secure bases.
- Met het vertrouwen en vermogen dat je hebt opgebouwd, ben je in staat tot de derde stap: Verbinden en Verschillen. Daarmee bedoel ik dat je bewust de verbinding aangaat met stemmen in jouw innerlijke gedachtewereld of van andere mensen die haaks staan op jouw ‘traditionele’ denkbeelden. Niet om je ‘traditionele denkbeelden’ te bevestigen, maar om ‘nieuwe denkbeelden’ te vormen. Kortom, je gaat zoals Shirine Moerkerken zegt, het conflict eren om verandering te veroorzaken.
- Verandering betekent per definitie dat je iets achter je laat. De pijn die dat veroorzaakt vraagt erom te verduren. Deze vierde stap Verlaten en Verduren vraagt om speciale aandacht, omdat ons brein die pijn liever vermijdt. Zoals George Kohlrieser zegt: ‘mensen zijn niet tegen verandering, maar tegen de pijn van verandering’. Het is daarom nuttig om je opnieuw te verbinden met secure bases en in diens nabijheid ruimte te maken voor ‘rituelen’ om het verlies te markeren.
- Als je denkt dat je veranderklus nu wel geklaard is, dan heb je het mis. Als vijfde en laatste stap Verweven en Verwezenlijken gaat het erom datgene wat je tijdens de oversteek hebt geleerd te verweven in je leven. Dat doe je door nog een keer terug te blikken op de route die je hebt afgelegd. Om je te realiseren wie je bent en vanuit daar betekenis te geven aan je toekomst. Nu helpt het om concrete doelen en acties te formuleren om werkelijke, blijvende verandering te verwezenlijken. Vergeet ook daarbij zeker niet je steun en support te organiseren.
Werkt de veranderbrug alleen voor persoonlijke verandering?
Zeker niet, het model kun je vertalen naar verandering in teams of organisatieverandering. Daarmee ben je beheerst in beweging en geef je vertrouwen en inspiratie aan mensen om zelf verandering vorm te geven. Zo creëer je ruimte en maak je het ontstaan van verandering mogelijk.
Voor dit blog heb ik o.a. inspiratie gehaald uit:
- Conflict eren van Shirine Moerkerken
- De Kunst van Implementeren van Dennis Muntslag
- De Ladder van Ben Tiggelaar
- Laat je niet Gijzelen van George Kohlrieser
- Professioneel Begeleiden van Verlies van Jakob van Wielink e.a.
- The Invitation van Juno Burger
En het bruggedicht Broodkruim aan de Beukelsbrug ter Rotterdam van dichter Dean Bowen.